Làm người như nước. Bạn cao, tôi tình nguyện thoái lui, quyết không nhấn chìm ưu điểm của bạn.
Làm người như nước, bạn thấp, tôi sẽ dâng lên, quyết không để lộ khuyết điểm của bạn.
Làm người như nước, bạn động, tôi sẽ đi theo sau, quyết không để bạn cô đơn một mình. Làm người như nước, bạn im lặng, tôi ngồi đợi ở bên cạnh, quyết không quấy nhiễu sự yên tĩnh của bạn.
Làm người như nước, bạn nóng, tôi sẽ sôi trào, quyết không ảnh hưởng nhiệt tình của cậu. Làm người như nước, bạn lạnh, tôi sẽ đóng băng, quyết không chối bỏ giá băng của bạn. Thượng thiện như nước, biết nghe lời phải, đời người được như nước, tùy duyên mà yên ổn.
Làm người như nước: có thể thích ứng với bất cứ hoàn cảnh nào, chính là giống như nước vậy, có thể bao dung vạn vật, bản thân lại vô cùng thuần tịnh. Làm việc như núi: cần phải làm việc một cách hết sức thiết thực, trầm ổn như núi, mang lại cho người ta sự tín nhiệm vững chãi như núi vậy!
Làm người như nước. Nước, trong động có tĩnh, trong tĩnh có động, hết thảy đều là bởi nó mềm yếu dễ chịu.
Lão Tử nói: “Người thiện vào bậc cao (có đức cao) thì như nước. Nước khéo làm lợi cho vạn vật mà không tranh với vật nào, ở chỗ mọi người ghét (chỗ thấp) cho nên gần với đạo. (Người thiện vào bậc cao) địa vị thì khéo lựa chỗ khiêm nhường, lòng thì khéo giữ cho thâm trầm, cư xử với người thì khéo dùng lòng nhân, nói thì khéo giữ lời, trị dân thì giỏi, làm việc gì thì có hiệu quả, hành động thì hợp thời cơ. Chỉ vì không tranh với ai, nên không bị lầm lỗi”.
Tức là vừa hồng dương tinh thần của nước, cũng nói ra một loại triết học xử thế: làm người nên giống như nước vậy, cần phải có tính mềm dẻo lớn nhất. Bởi vì đặc tính của nước mềm dẻo mà có thể thay đổi hình trạng. Ở trong biển cả thì mang hình dáng biển cả, ở trong lòng sông thì là hình dạng của con sông, ở trong cái ly thì là hình dáng của cái ly, còn khi ở trong bình thì là hình dạng của chiếc bình.
Làm người nên giống như nước vậy, trong cái mềm yếu lại có sự cứng rắn, tĩnh lặng, tấm lòng và khí độ to lớn có thể bao dung che chở cho muôn vật.
Người xưa có một câu đối: “Thủy duy năng hạ phương thành hải, sơn bất căng cao tự cập thiên, đại ý là: nước hạ mình chỗ thấp, mới có thể trở thành biển lớn; núi không cậy mình cao, nên mới có thể cao ngang tận trời.
Làm việc thì giống như núi. Núi, từ nghìn ngọn núi cao chót vót, vạn khe tranh đua vẻ đẹp, thác nước bay dưới biển mây, thế núi uốn lượn trập trùng, khí thế hào hùng. Núi, từ trời quang mây tạnh, khói mù lượn lờ hoặc trong cảnh thanh tịnh yên bình trong suốt lộ ra vẻ ưu nhã, kỳ ảo xinh đẹp. Vậy nên làm việc, thì phải giống như núi vậy, phải có tấm lòng của núi, phong cốt của núi, phẩm cách của núi, cùng với nội hàm và nguyên tắc của núi.
Người xưa nói: “Biển lớn dung nạp trăm nghìn sông, tấm lòng bao dung mới trở thành vĩ đại. Vách núi nghìn trượng sừng sững, bởi không mang dục vọng nên có thể giữ mình cương trực”. Con người ta một khi có thể làm được rất mực khiêm tốn, thì có thể tụ họp trăm sông mà thành nên biển lớn. Con người nếu có thể làm được không ôm giữ dục vọng không tranh không giành, thì có thể giống như vách núi dựng đứng, đứng vững đến tận trời cao.
Vậy nên, bên trong câu nói “làm người như nước, làm việc như núi” này ẩn chứa huyền cơ và xảo diệu, chỉ vỏn vẹn 8 chữ đã nói rõ làm người thế nào, và một người nên làm việc ra sao.
Một người chỉ khi đã trải qua đời người dài đằng đẵng, cuối cùng mới có thể hiểu rõ được ý nghĩa thật sự của sinh mệnh, thật ra vốn không phải là đạt được, mà là buông bỏ.
- Sưu tầm -
Chúa ở trọn tâm hồn (08)
HÌNH ẢNH & VIDEO TĨNH TÂM MÙA CHAY 2024 CỦA LIÊN GIÁO PHẬN
Cuối tháng 3 năm 1979, tôi bị một cú sốc mới, cú sốc làm khuấy động đại dương đã dậy sóng trong cuộc đời ngắn ngủi của tôi. Mẹ tôi kêu tôi ra nói:
– Lulu, con đến đây với mẹ, mình đi một vòng Camargue.
– Vậy hả mẹ, vì sao?
– Mình đi dạo thôi!
Chúng tôi rời Nîmes và đi về phía Arles, lần theo con đường đến vùng nước mặn Giraud rồi đến hồ Vaccarès. Một bãi cát nhỏ dọc theo con đường. Mẹ tôi ngừng lại.
– Mình không đến khu trang trại hả mẹ?
– Không con ạ, mình ngừng ở đây. Mình nhìn mặt trời lặn ở Vaccarès. Con sẽ thấy cảnh trí rất đẹp và nhất là mẹ có chuyện quan trọng muốn nói với con…
Chúng tôi xuống xe và ngồi trên cát. Mặt trời đã xuống thấp, màu đỏ chói của nó phản chiếu trên hồ như một tấm gương thật lớn. Phong cảnh tuyệt đẹp, dù sốt ruột chờ mẹ tôi nói nhưng tôi cũng thích ngắm cảnh thiên nhiên quá đẹp này. Gió hiu hiu thổi nhẹ trên đám sậy. Tôi thích nghe tiếng gió xào xạc êm dịu. Đàng xa xa là các con thiên nga hồng bay trên bầu trời xanh Camargue. Mẹ tôi nhặt cát trên tay, đôi mắt bà nhìn mặt trời lặn xa hút. Còn tôi, tôi nhìn mẹ tôi. Tôi tò mò. Bà không có cách kỳ lạ bí ẩn này. Tôi cắt đứt bầu khí lạ lùng này:
– Mẹ, nhìn mặt trời lặn ở Vaccarès quá đẹp, nhưng không phải là lần đầu tiên con nhìn. Vậy mình vào đề đi, mẹ có chuyện gì quan trọng nói với con mà mẹ đem con ra đây?
– Lulu à, chuyện mẹ sắp nói với con… không phải dễ. Mẹ trả lời tôi nhưng vẫn tiếp tục nhìn về chân trời. Đó là chuyện của cha con.
– Cha con?
Mẹ sẽ nói gì với tôi đây? Bà có thêm tin gì mới? Có thể bà biết cha đang ở đâu. Tôi luôn kiên nghị trong các quyết tâm của mình. Từ lâu tôi đã rất giận ông, có thể bây giờ càng giận hơn. Nếu ông không bỏ mẹ tôi thì hẳn bà đã không gặp Martial và tất cả những gì đã xảy ra sau đó. Nhưng tôi chưa sẵn sàng để gặp ông, chưa phải lúc này.
Mẹ tôi quay về phía tôi, bà dịu dàng nói:
– Cha của con không phải là người như con nghĩ. Lulu à, thật ra con không có cùng một cha với hai em con.
– Mẹ nói gì?
– Đúng, mẹ biết. Mẹ hiểu con ngạc nhiên, nhưng con nghe rõ: con không có cùng một cha với hai em con.
Tôi cúi đầu xuống, ấn hai chân lún sâu trong cát. Tôi không hiểu gì hết. Tôi nhìn mẹ tôi:
– Mẹ phải giải thích cho con hiểu!
– Mẹ sẽ giải thích. Mẹ dắt con ra đây là vì vậy. Mẹ sẽ giải thích hết. Cha con là người Đức, ông tên là Günter.
– Mẹ nói gì?
– Günter. Con biết đó, sau khi sinh anh Cacou, mẹ với cha của hai anh con xa nhau. Mẹ về sống ở Camargue với hai anh con. Một ngày nọ, có một người đến trang trại. Và đó là… Con sinh tháng 4 năm 1966… Khi đó là mùa xuân năm 1965, đúng một năm trước khi con sinh. Ông xin mẹ có thể cho ông ở lại, ít nhất là một đêm. Mẹ chấp nhận. Ông cao to, tóc vàng, khoảng ba mươi tuổi. Ông rất vạm vỡ vì ông vừa ở trong Binh đoàn Lê dương Pháp. Ở đó, ông muốn học tiếng Pháp. Đó là một người rất đẹp. Ngày hôm sau ông và mẹ nói chuyện rất nhiều. Vào thời gian đó, mẹ muốn mở một quán rượu ở trang trại. Ông là người không ở trong khu vực này. Mẹ nghĩ như vậy thì tốt vì ông sẽ giúp mẹ kiếm tiền nuôi hai anh con. Günter đề nghị ở lại để giúp mẹ. Chỉ trong vài ngày ông tụ họp được một nhóm thợ. Và nhanh chóng, ông chinh phục được quả tim của mẹ. Ông rất dễ thương với mẹ và hai anh con…
Tôi không còn nhìn mẹ tôi, ánh mắt tôi mất hút về phía chân trời. Còn mẹ tôi thì ngược lại, bà quan sát từng phản ứng của tôi. Bà do dự một chút rồi tiếp tục:
– Về phần mẹ, từ khi mẹ xa cha của hai anh con, mẹ không chịu đựng được các căng thẳng gia đình. Mẹ muốn bước đi một bước mới. Mẹ đề nghị đi theo Günter qua Đức để sống với ông. Nhưng khi ở đó thì tình trạng trở nên xấu. Mẹ trở về lại Pháp. Chỉ sau khi trở về mẹ mới biết mình mang thai. Mẹ chờ đứa con thứ ba. Đó là con…
– Mẹ có nói với ông không?
– Có, nhưng sau đó… Còn không nói ngay lập tức.
– Nhưng tại sao?
– Hoàn cảnh của mẹ lúc đó phức tạp. Mẹ đang ly dị. Mẹ mang thai với người mà mẹ vừa ly dị sao. Vì thế mẹ phải cáng đáng một mình. May là có dì Odile ở đó với mẹ, nếu không…
Dì Odile là một phụ nữ phi thường. Dì giúp mẹ tôi rất nhiều khi mẹ tôi ở tuổi vị thành niên, vì khi đó bà ngoại tôi bị sưng màng não và bị mù. Dì Odile là bà mẹ thứ nhì của mẹ tôi.
– Nhưng mẹ cũng báo cho cha của con biết là mẹ sắp sinh em bé, ông không bao giờ tìm gặp lại mẹ sao?
– Có, nhưng lúc đó mẹ lại đang ở với cha của hai em gái con. Günter có đến thăm con một lần khi nhà mình có tiệm ăn ở Cévennes. Con còn nhỏ. Ông ở chơi với con một giờ rồi ông đi. Từ đó mẹ không có tin ông.
Như thế cha của tôi đã không hoàn toàn bỏ tôi như tôi vẫn nghĩ. Ông xa mẹ tôi nhưng ông không biết tôi ra đời. Hơi ngoài ý muốn của ông. Ngay lập tức, những ý tưởng xấu về cha tôi biến mất, thật ra đó là người cha của hai em tôi. Một gánh nặng khổng lồ đã được cất đi. Nhưng còn một gánh nặng khác đè lên vai tôi: Günter ở đâu? Làm sao tìm ra ông?
Bỗng nhiên tôi hiểu vì sao tôi là người duy nhất tóc vàng trong năm anh em: tôi là con vịt xấu! Tôi là con hoang! Một đứa bé mà người ta giấu người chung quanh nguồn gốc của nó. Mọi người nghĩ tôi là con cùng cha với hai em tôi. Con hoang! Từ đó chữ này làm cho tôi đau mỗi khi nghe có ai nói trong lớp học hay ở chỗ khác. Tôi cảm thấy lòng bị siết lại như những lần phải điền vào ô tên cha là “vô danh”. Bây giờ lòng tôi bị siết lại thêm một lần nữa.
May là hai anh, hai em gái tôi không xem tôi là con hoang. Ngược lại, khi anh em tôi nghe chuyện, họ lại càng hỗ trợ tôi hơn. Tình thương của họ giúp tôi chịu đựng được thực tế mới này trong đời. Chấp nhận nó. Vượt lên nó.
Vài ngày sau khi được mẹ tôi cho biết chuyện, anh Cacou mang đến cho tôi xem một tấm hình. Anh tình cờ tìm thấy khi xếp các hộc tủ. Đó là tấm hình đen trắng cũ: một người cao to tóc vàng. Ngay lập tức Cacou nghĩ đó là cha tôi. Anh đi hỏi mẹ và mẹ xác nhận.
– Lulu, em giữ tấm hình này, đó là của em. Hình của cha em. Mẹ nói với anh như vậy.
Tôi nhìn kỹ tấm hình. Đúng là cha tôi đẹp thật. Nhưng đó chỉ là tấm hình. Tôi lưỡng lự giữa ý muốn chôn chặt tấm hình này, xem đây chỉ là mẫu giấy hoặc tiếp tục giữ hình ảnh của ông trong trí tưởng tượng mênh mông của mình. Sau vài ngày suy nghĩ, tôi chọn giải pháp thứ nhì. Trong một lần đi Camargue trong một chiều lộng gió. Tôi ra bãi cát. Chầm chậm tôi xé tấm hình: những mẫu giấy bay theo gió. Một vài mẫu bay về hướng biển và bay ra ngàn khơi. Các mẫu khác bay về đất liền và nhảy trên cát như những cánh diều đứt dây. Cha tôi dù ông ở đâu, sống hay chết, ông không bay đi. Tôi luôn cất giữ hình ảnh ông trong lòng…
